Uwaga bardzo ważne! Dla przejrzystości informacji zamieszczanych w katalogach prezentujemy "Słowniczek niektórych pojęć używanych w resorcie"
Dane osoby z katalogu osób "rozpracowywanych"
Imiona: Józef
Nazwisko: Kutermak
Miejsce urodzenia: Sosnowice
Data urodzenia: 15-02-1936
Imię ojca: Piotr
Imię matki: Franciszka
Nazwisko: Kutermak
Miejsce urodzenia: Sosnowice
Data urodzenia: 15-02-1936
Imię ojca: Piotr
Imię matki: Franciszka
Treść zapisów ewidencyjnych
| Opis materiałów | Stan zachowania | Uwagi |
|---|---|---|
| Ksiądz Józef Kutermak od zarejestrowania 17.09.1963 pod numerem 10044 Teczki Ewidencji Operacyjnej na Księdza (TEOK) pozostawał pod stałą kontrolą operacyjną Wydz. IV KW MO w Bydgoszczy. | Materiałów brak. Wpis na podstawie zapisów kartoteczno-ewidencyjnych i ZSKO. | |
| Akta kontrolne śledztwa (RSD 11/74) prowadzonego od 15.07.1974 do 27.09.1974 przez Wydz. Śledczy KW MO w Zielonej Górze. Śledztwo w sprawie „przystąpienia do remontu kapitalnego i rozbudowy budynku we wsi Czerna w powiecie żagańskim w czerwcu 1974 bez właściwego zezwolenia” zostało wszczęte 15.07.1974 postanowieniem Prokuratury Wojewódzkiej w Zielonej Górze (II Ds. 58/74). Postanowieniem Prokuratury Wojewódzkiej w Zielonej Górze z 23.08.1974 Józefowi Kutermakowi przedstawiono zarzuty tego, że: 1) „Dnia 19 czerwca 1974 r. w Żaganiu jako nabywca nieruchomości rolnej o pow. 0,24 ha wraz z budynkiem gospodarczym wyłudził podstępnie poświadczenie nieprawdy w Państwowym Biurze Notarialnym w ten sposób, że złożył przed notariuszem oświadczenie, że nieruchomość tę przekazano mu w formie darowizny, podczas gdy faktycznie nabył ją za kwotę 25.000 zł”; 2) „Z początkiem lipca 1974 r. w Czernej pow. Żagań bez wymaganego przepisami zezwolenia przystąpił do wykonywania prac remontowo-budowlanych w budynku gospodarczym, wchodzącym w skład nieruchomości, którą nabył”. W czasie przesłuchań Józef Kutermak przyznał się do nielegalnego prowadzenia prac remontowo-budowlanych, zaprzeczył natomiast, aby wyłudził u notariusza poświadczenia nieprawdy. Budynek miał zostać przebudowany na kaplicę i salę katechetyczną. Śledztwo zakończono 27.09.1974 wniesieniem aktu oskarżenia przeciwko księdzu. 25.11.1974 został skazany przez Sąd Powiatowy w Żaganiu na karę 6 miesięcy pozbawienia wolności z zawieszeniem na 2 lata. Sąd Wojewódzki w Zielonej Górze (IVKr. 38/75) postanowieniem z 15.07.1975 utrzymał wyrok skazujący Józefa Kutermaka na karę pozbawienia wolności, natomiast uchylono karę grzywny za naruszenie przepisów prawa budowlanego. | IPN Po 030/254 (6760/III). | |
| Akta w sprawie karnej (IIIK 370/86) prowadzonej przeciwko osobom oskarżonym o to, że 01.05.1985 w Bydgoszczy napadli na funkcjonariusza, któremu ukradli aparat fotograficzny i dwie kasety na szkodę WUSW w Bydgoszczy. Sprawa była prowadzona od 02.05.1985 do 04.09.1987 przez Sąd Rejonowy w Bydgoszczy. Śledztwo w sprawie napadu wszczęto 10.05.1985 postanowieniem Prokuratury Rejonowej w Bydgoszczy (1Ds. 777/85). Józef Kutermak przechodził w protokołach przesłuchań podejrzanych - na zapleczu bazyliki miał on odebrać od głównego sprawcy napadu skradziony aparat. Postanowieniem Prokuratury Rejonowej w Bydgoszczy z 13.02.1986 ww. postawiono zarzuty tego, że: „W dniu 1 maja 1985 r. w Bydgoszczy udzielił poplecznictwa [sprawcom napadu] w ten sposób, że przyjął od nich, a następnie ukrył aktówkę z aparatem fotograficznym wiedząc, że przedmiot ten pochodzi z napadu rabunkowego”. Tego samego dnia został przesłuchany w charakterze podejrzanego - zaprzeczał postawionym zarzutom. Postanowieniem Prokuratury Rejonowej w Bydgoszczy postanowiono o wyłączeniu z akt śledztwa materiałów dotyczących Józefa Kutermaka w zakresie przedmiotów znalezionych 13.02.1985 w jego mieszkaniu w wyniku przeszukania: „w trakcie przeszukania dwóch pomieszczeń piwnicznych znaleziono różnego rodzaju broszury o treści politycznej”. Aktem sporządzonym 27.02.1986 przez Zastępcę Prokuratora Rejonowego dla Miasta Bydgoszczy ww. został oskarżony o to, że: „W dniu 1 maja 1985 r. w Bydgoszczy, chcąc aby [sprawcy napadu] uniknęli odpowiedzialności karnej za dokonany napad rabunkowy na [funkcjonariusza], udzielił im pomocy w ten sposób, że bezpośrednio po napadzie przyjął, a następnie ukrył aktówkę z zawartością aparatu fotograficznego i dwóch kaset, pochodzące z przestępstwa”. Wyrokiem Sądu Rejonowego w Bydgoszczy (IIIK 370/86) z 18.09.1986 Józef Kutermak został uniewinniony od zarzucanych mu czynów. Prokuratura Rejonowa w Bydgoszczy wniosła rewizję od powyższego wyroku. Wyrokiem Sądu Wojewódzkiego w Bydgoszczy (IIIKr 1023/86) z 02.02.1987 zaskarżony wyrok wobec Józefa Kutermaka został utrzymany w mocy. | IPN By 298/16 t. 1-5. | |
| Akta kontrolne dochodzenia (RSD 2/86) prowadzonego od 13.02.1986 do 15.05.1986 przez Wydz. Śledczy WUSW w Bydgoszczy, w sprawie gromadzenia i przechowywania „nielegalnych wydawnictw” w celu rozpowszechniania. 13.02.1986 Józef Kutermak został wezwany do Prokuratury Rejonowej w Bydgoszczy, gdzie przedstawiono mu zarzuty i przesłuchano w charakterze podejrzanego w sprawie napadu rabunkowego na funkcjonariusza WUSW w Bydgoszczy, któremu 01.05.1985 skradziono aparat fotograficzny i aktówkę. Na mocy postanowienia Prokuratury Rejonowej w Bydgoszczy (1 Ds. 777/85/S) w sprawie przeciwko Józefowi Kutermakowi zarządzono przeszukanie pomieszczeń należących do parafii św. Wincentego a Paulo w Bydgoszczy w celu odnalezienia skradzionych przedmiotów. Podczas przeszukania znaleziono i zakwestionowano m.in. papier, kartony z nielegalnymi wydawnictwami, tzw. „kartami świątecznymi” (ponad 1000 sztuk), kalendarzami „Solidarności” i innymi (np. 45 egzemplarzy pisma „Solidarność Walcząca” z 1985 roku). Pomieszczenia należały do Prymasowskiego Komitetu Pomocy Osobom Pozbawionym Wolności i ich Rodzinom i były przeznaczone do przechowywania darów żywnościowych. Na mocy postanowienia Prokuratury Rejonowej w Bydgoszczy wyłączono ze śledztwa przeciwko Józefowi Kutermakowi materiały dotyczące ujawnienia nielegalnych wydawnictw i przekazano je Wydz. Śledczemu WUSW w Bydgoszczy. 09.05.1986 przedstawiono zarzuty innej osobie, związanej z Prymasowskim Komitetem Pomocy Osobom Pozbawionym Wolności i ich Rodzinom. 12.10.1987 Józefowi Kutermakowi wydano przedmioty zakwestionowane w sprawie. | IPN By 070/5257 (5838/III). | |
| Materiały administracyjne Dep. IV MSW w Warszawie z okresu od 10.01.1986 do 03.11.1988, zawierające informacje dotyczące postaw i działalności polskiego duchowieństwa, interwencji kleru w toczących się procesach osób oskarżonych o rozpowszechnianie „nielegalnych wydawnictw” oraz informacje dotyczące posług religijnych w jednostkach więziennictwa. Ksiądz Jóżef Kutermak figuruje w „Notatce służbowej dla Ministra Sprawiedliwości w sprawie posług religijnych w jednostkach więziennych”, sporządzonej 31.01.1986. Ww. w 1983 roku został zwolniony z funkcji kapelana Zakładu Karnego w Potulicach ze względu na „niewłaściwą postawę oraz poważne naruszenia przepisów obowiązujących na terenie jednostek więziennych”. Był on jednym z księży-kapelanów „o nastawieniu antysocjalistycznym”. | IPN BU 0713/316 (12/90N). | |
| Rozpracowywany przez Wydz. IV WUSW w Bydgoszczy w ramach Sprawy Operacyjnego Rozpracowania (SOR) krypt. „Kruk”, zarejestrowanej 17.12.1985 pod nr 25438. Powodem założenia sprawy było „aktywne angażowanie się w nielegalną, pozareligijną działalność na terenie miasta Bydgoszczy”. Sprawę zakończono 18.09.1989 z powodu „zaprzestania nielegalnej działalności”. Materiały złożono do archiwum pod sygn. 7276/II. | Materiały o sygn. 7276/II zniszczono komisyjnie 17.01.1990 w Wydz. OKPP WUSW w Bydgoszczy. Wpis na podstawie zapisów kartoteczno-ewidencyjnych i ZSKO. | |
| Józef Kutermak był objęty obserwacją ze strony Wydz. „B” WUSW w Bydgoszczy na zlecenie Wydz. IV WUSW w Bydgoszczy. Obserwację pod krypt. „Schron” prowadzono kilkukrotnie w lutym 1986, w związku z ogólną obserwacją Prymasowskiego Komitetu Pomocy. | Wpis na podstawie zapisów kartoteczno-ewidencyjnych. | |
| Teczka pracy tajnego współpracownika (TW) pseud. „Klimaszewski”/ „Działacz”, nr rej. 18997, zawierająca doniesienia dotyczące działaczy NSZZ „Solidarność” w Bydgoszczy. Józef Kutermak przechodzi w licznych notatkach służbowych sporządzanych w Wydz. III „A”/V KWMO/ Wydz. V WUSW w Bydgoszczy ze spotkań z TW, jako ksiądz odprawiający Msze św. w intencjach byłych internowanych, skazanych i ich rodzin w kościele pw. Św. Wincentego a Paulo w Bydgoszczy. Pierwsza notatka z informacją o mszy pochodzi z 16.06.1985. W nabożeństwach uczestniczyło wielu działaczy opozycyjnych. | IPN By 0085/1509 t. 4 (40805/I). | |
| Akta paszportowe Józefa Kutermaka prowadzone od 12.03.1969 do 27.05.1989 przez Wydz. Paszportów KW MO we Wrocławiu, Zielonej Górze, Bydgoszczy/ Wydz. Paszportów WUSW w Bydgoszczy. W aktach znajdują się informacje o trzech zastrzeżeniach wyjazdów za granicę: 1) 04.11.1977 Wydz. IV KW MO w Zielonej Górze wniósł zastrzeżenie wyjazdów do „krajów kapitalistycznych i państw demokracji ludowej” w okresie od 01.11.1977 do 01.11.1982. Decyzję uzasadniono tym, że Józef Kutermak krytykował publicznie „politykę rządu PRL”. Ponadto, podejmował bez zezwolenia władz prace związane z adaptacją budynku do celów sakralnych; 2) 01.06.1984 Wydz. IV WUSW w Bydgoszczy wniósł zastrzeżenie wyjazdów do „KK” (krajów kapitalistycznych) w okresie od 01.06.1984 do 31.05.1986. W uzasadnieniu podano, że Józef Kutermak utrzymywał bliskie kontakty z podziemiem politycznych skupionym wokół Prymasowskiego Komitetu Pomocy Internowanym i Więzionym mającym siedzibę w kościele św. Wincentego a Paulo w Bydgoszczy. W przypadku jego wyjazdu za granicę „istniało uzasadnione podejrzenie”, że ks. Kutermak nawiąże kontakt ze środowiskami antykomunistycznymi; 3) 09.06.1987 Wydz. IV WUSW w Bydgoszczy wniósł zastrzeżenie wyjazdów do „WKŚ” (wszystkich krajów świata) do 09.06.1989. Decyzję uzasadniono tym, że istnieje „uzasadnione podejrzenie, iż podczas pobytu za granicą, w/wym. zaszkodzi interesom politycznym PRL m.in. poprzez nawiązanie kontaktów z osobami lub ugrupowaniami o wrogiej politycznie orientacji”. Ostatnie zastrzeżenie zostało zarejestrowane w dzienniku zastrzeżeń wyjazdów za granicę za lata 1985-1990 pod nr 126. Zastrzeżenie anulowano 24.08.1989. | IPN By 680/56000 (EABY 56000), IPN By 077/116. |