Uwaga bardzo ważne! Dla przejrzystości informacji zamieszczanych w katalogach prezentujemy "Słowniczek niektórych pojęć używanych w resorcie"
Dane osoby z katalogu osób "rozpracowywanych"
Imiona: Aleksander
Nazwisko: Kułakowski
Miejsce urodzenia: Częstochowa (tak w dokumentach)
Data urodzenia: 08-03-1916
Imię ojca: Stefan
Imię matki: Teodora
Nazwisko: Kułakowski
Miejsce urodzenia: Częstochowa (tak w dokumentach)
Data urodzenia: 08-03-1916
Imię ojca: Stefan
Imię matki: Teodora
Znany/a też jako:
Aleksander Szostakiewicz
Piotr Szostakiewicz
urodzony/a 08- 03-1910 Częstochowa
Imiona rodziców: Stefan Teodora
Aleksander Kułakowski-Szostakiewicz
urodzony/a 1916
Imiona rodziców: Stefan
Piotr Szostakiewicz
urodzony/a 08- 03-1910 Częstochowa
Imiona rodziców: Stefan Teodora
Aleksander Kułakowski-Szostakiewicz
urodzony/a 1916
Imiona rodziców: Stefan
W materiałach archiwalnych jako miejsce urodzenia Aleksandra Kułakowskiego wpisywano Częstochowę, natomiast autorzy publikacji podają, że urodził się w Połykowiczach k. Mohylewa (Białoruś).
Treść zapisów ewidencyjnych
| Opis materiałów | Stan zachowania | Uwagi |
|---|---|---|
| Akta Prokuratury 1 Armii Wojska Polskiego w sprawie nr Pr. 356/44, wszczętej przeciwko ppor. Aleksandrowi Kułakowskiemu i plut. podch. Zygmuntowi Turowiczowi (prawdziwe nazwisko Dworakowski), podejrzanym o dezercję z wojska. Znajdują się tu nieliczne dokumenty z października i listopada 1944, w tym „Doniesienie o nadzwyczajnym wypadku w 10 P.A.H. 3-ciej Brygady A.L.H. w sprawie dezercji dwóch oficerów” oraz korespondencja pomiędzy Prokuraturą a Sztabem 3 Brygady Artyleryjskich Lekkich Haubic/ 3 Brygady Artylerii Lekkiej Haubic (w dok. różne nazewnictwo), informująca o tym fakcie, wnioski o wykonanie określonych czynności, pisma, przy których przesyłano dokumentację. We wspomnianym doniesieniu podano, że do dezercji doszło (a właściwie stwierdzono ją) 23.10.1944 w rejonie Elsnerowa-Pragi pod Warszawą. Aleksander Kułakowski był wtedy dowódcą plutonu ogniowego 2 baterii w 10 Pułku Artylerii Haubic. Opisano też okoliczności, w jakich uznano, że zbiegł. | Akta o sygn. IPN BU 922/442 (Pr. 356/44). | |
| Mikrofilm z rejestru Prokuratury 1 Armii Wojska Polskiego, zawierającego informacje o dezerterach za okres od października 1944 do stycznia 1945. W części obejmującej dane z października 1944, pod poz. 98 został wpisany ppor. Aleksander Kułakowski, objęty przez prokuraturę sprawą nr Pr. 358 (tak odczytano, prawdopodobnie omyłka – winno być Pr. 356). Wskazano tu również jednostkę wojskową, w której służył oraz pełnioną tam funkcję. | Mikrofilm o sygn. IPN BU 1819/54 (370/55/64, III-4 teczka-1015 mikrofilm-3706). | |
| Akta Sądu Wojskowego Lubelskiego Garnizonu w sprawie karnej nr GL. 130/44, prowadzonej w 1944 roku przeciwko Aleksandrowi Kułakowskiemu oraz Zygmuntowi Turowiczowi (właśc. Zygmunt Dworakowski, został skazany pod fałszywym nazwiskiem), oskarżonym o dezercję, tj. czyn z art. 109 KKWP. Z dokumentów wynika, że obaj służyli wówczas w 10 Pułku Artylerii Haubic/ 10 Pułku Artylerii Lekkiej (w dok. różne nazewnictwo), zbiegli, zabrawszy broń służbową. W chwili zatrzymania, dokonanego 28.10.1944 w Lublinie, A. Kułakowski posługiwał się fałszywymi danymi, tj. Piotr Szostakiewicz ur. w 1910 roku, pod tym nazwiskiem był też początkowo przesłuchiwany przez śledczych Resortu Bezpieczeństwa Publicznego i Zarządu Informacji Naczelnego Dowództwa WP/ Głównego Zarządu Informacji WP (m.in. protokoły przesłuchań z 29 i 31.10.1944). Zeznał przy tym, że blankiet tymczasowego dowodu osobistego kupił na targowisku i sam wpisał do niego fałszywe dane personalne (dokumenty na na oba nazwiska włączono do akt – materiał dowodowy). W toku postępowania A. Kułakowski konsekwentnie twierdził, iż zbiegł w obawie przed aresztowaniem, ponieważ należał wcześniej do AK, a został ostrzeżony o zainteresowaniu jego osobą m.in. przez Informację Wojskową, zamierzał jednak wstąpić ponownie do WP pod zmienionym nazwiskiem. Dokumenty zawierają też częściowe informacje o jego życiorysie, w tym o wcześniejszej służbie wojskowej i walce – podał m.in., że przed wojną skończył seminarium nauczycielskie, pracował jako nauczyciel, ukończył też szkoły podchorążych artylerii we Włodzimierzu Wołyńskim i Toruniu, walczył w kampanii wrześniowej, dostał się do niewoli niemieckiej, potem był w ZWZ-AK – „Wachlarzu” pod ps. „Rywal”, w AK otrzymał stopień kapitana, działał w Warszawie (tak podawał), Lwowie i Tarnopolu, gdzie 02.04.1944 zmobilizowano go do wojska (zeznania A. Kułakowskiego nie odzwierciedlają w pełni faktów z jego biografii, nie przyznał się też do służby w PSZ na Zachodzie i powrotu do okupowanej Polski w 1942 jako Cichociemny). Z datą 14.11.1944 Zarząd Informacji WP wydał postanowienia o zastosowaniu wobec niego aresztu i przeprowadzeniu rewizji osobistej, 15.11 zdecydowano o pociągnięciu go do odpowiedzialności karnej, a 21.11.1944 został sporządzony akt oskarżenia, obejmujący Aleksandra Kułakowskiego i Zygmunta Turowicza (sprawa śledcza nr 36/44). Dnia 29.11.1944 Sąd Wojskowy Lubelskiego Garnizonu uznał obu oskarżonych winnymi zarzucanych im czynów i na mocy art. 119 w zw. z art. 118 § 2 i art. 115 § 2 KKWP skazał każdego z nich na karę śmierci, orzekł też utratę praw publicznych i obywatelskich praw honorowych na zawsze oraz „przepadek mienia”. W odniesieniu do A. Kułakowskiego na to „mienie” składał się zegarek ręczny i 91 zł, które mu odebrano. Wyrok był ostateczny i nie podlegał zaskarżeniu, 06.12.1944 zatwierdził go gen. Karol Świerczewski, 13.12.1944 został wykonany. Do akt dołączono też wyrok Sądu Najwyższego z 15.02.1990 (WRN 4/90), który zgodnie z Rewizją nadzwyczajną z 04.01.1990 (NK 1/90), uchylił wyrok SWLG z 29.11.1944 i umorzył postępowanie karne wobec A. Kułakowskiego i Z. Turowicza (Dworakowskiego), a także Postanowienie Sądu WOW z 19.03.1992 (Cs.Un.114/92), który uwzględnił wniosek Rzecznika Praw Obywatelskich i uznał za nieważny wyrok zapadły w stosunku do nich w 1944, stwierdzając, że opuścili jednostkę wojskową, aby uniknąć „represji karnej za wcześniejszą działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego w szeregach Armii Krajowej”. | Akta o sygn. IPN BU 872/2412 (GL. 130/44), dokumentacja Naczelnej Prokuratury Wojskowej i Sądu Warszawskiego Okręgu Wojskowego z 1990 i 1992 roku, dot. rewizji nadzwyczajnej i unieważnienia wyroku SWLG z 29.11.1944, w aktach o sygn. IPN BU 1209/356 (Pn.Rew. 32/90) i sygn. IPN BU 735/631 (Cs.Un. 114/92). | W zasobie IPN znajdują się także dary osób prywatnych, dotyczące m.in. A. Kułakowskiego: sygn. IPN Lu 592/3, fotografie kwater osób zamordowanych w Więzieniu na Zamku w Lublinie, znajdujących się na cmentarzu przy ul. Unickiej, w tym zdjęcie nagrobka z tablicą upamiętniającą m.in. Aleksandra Kułakowskiego ps. „Rywal”, Cichociemnego, oficera dyspozycyjnego Kedywu Lwów, zabitego 13.12.1944; sygn. IPN Kr 239/17, dokumentacja różna dot. AK w woj. krakowskim, wycinki prasowe z artykułami J. Tucholskiego nt. Cichociemnych („Kierunki” z 20 i 27.03.1983), opisującymi m.in. operację lotniczą „Legging” z 30/31.03.1942, gdzie jednym ze skoczków był A. Kułakowski. |
| Akta nadzoru Naczelnej Prokuratury Wojskowej w Warszawie nr Pr.N. 81/44, prowadzone od 14.11 do 13.12.1944 w sprawie Aleksandra Kułakowskiego-Szostakiewicza (tak w dok.). Znajdują się tu nieliczne dokumenty odnoszące się do postępowania toczącego się wówczas przeciwko niemu oraz przeciwko Zygmuntowi Turowiczowi (Dworakowskiemu), jak korespondencja, postanowienia z 14 i 15.11.1944, wydawane przez Informację Wojskową w stosunku do A. Kułakowskiego, odpisy aktu oskarżenia i wyroku. Do NPW przesłano też egzemplarz protokołu wykonania wyroku śmierci na Aleksandrze Kułakowskim z 13.12.1944. | Akta o sygn. IPN BU 837/194 (Pr.N. 81/44). | |
| Akta nadzoru Naczelnej Prokuratury Wojskowej w Warszawie nr Pr.N. 193/44, prowadzone od 14.11 do 13.12.1944 w sprawie Zygmunta Turowicza. Wzmianki na temat ppor. Aleksandra Kułakowskiego-Szostakiewicza (tak w dok.) znajdują się w postanowieniach o areszt oraz pociągnięcie Z. Turowicza do odpowiedzialności karnej, wydanych 14 i 15.11.1944 w ramach śledztwa, którym byli obaj objęci. Włączono tu również egzemplarz pisma z 20.12.1944, przy którym, jak podano, przesłano do Zarządu Informacji WP odpisy protokołów wykonania kary śmierci na Z. Turowiczu oraz A. Kułakowskim. | Akta o sygn. IPN BU 837/282 (Pr.N. 193/44). | |
| Księga główna więźniów śledczych Więzienia na Zamku w Lublinie za okres 09.10-11.12.1944. Pod poz. 487 znajduje się wpis dotyczący Piotra Szostakiewicza ur. 08.03.1910 (fałszywe dane Aleksandra Kułakowskiego), osadzonego 29.10.1944, z nakazu RBP. Nie podano, o co był oskarżony. Według wpsiu, nakazem RBP, został zwolniony 30.10.1944 (tak w dokumencie, brak danych, gdzie przetrzymywano go później). | Akta o sygn. IPN Lu 3/18. | |
| Rejestr wyroków Sądu Wojskowego Garnizonu Lubelskiego/ Sądu Wojskowego Lubelskiego Garnizonu (Nr 3) za lata 1944-1945. Pod numerem sprawy GL. 130/44 znajduje się wpis dotyczący Aleksandra Kułakowskiego. Zawiera on informację o numerze wyroku wydanego w jego sprawie – 106 oraz o jego dacie – 29.11.1944. | Akta o sygn. IPN BU 872/3472 (306/55/3544, 3). | |
| Repertorium Najwyższego Sądu Wojskowego dotyczące „Najwyższego wymiaru kary”, obejmujące dane o wyrokach zapadłych w 1944 roku. Pod poz. 193, z numerem sprawy 130/44, znajduje się wpis odnoszący się do Aleksandra Kułakowskiego, skazanego na karę śmierci przez Sąd Wojskowy Lubelskiego Garnizonu dnia 29.11.1944. Podano tu również kwalifikację prawną czynu – art. 119 w zw. z art. 118 § 2 i art. 115 (§ 2) KKWP, datę zatwierdzenia wyroku – 06.12.1944 i datę jego wykonania – 13.12.1944. Wskazano też przewodniczącego składu sędziowskiego – ppor. (Adam) Gajewski oraz zatwierdzającego wyrok – gen. (Karol) Świerczewski. | Akta o sygn. IPN BU 878/47 (III/433/47). | |
| Materiały śledcze i operacyjne Wydziału Śledczego oraz Wydziału III WUBP/WUdsBP Lublin z lat 1944-1955, dotyczące członków AK-WiN z terenu Lubelszczyzny, w tym pełniących w tych strukturach funkcje kierownicze, aresztowanych przez organy bezpieczeństwa po wkroczeniu do Lublina wojsk sowieckich i polskich. Dokumentację tę zarchiwizowano pod sygn. 4047/III. Tom 4 akt zawiera oryginalne dokumenty AK-WiN z lat 1944-1945, pozyskane przez UB/UdsBP (m.in. raporty, meldunki, rozkazy personalne). Wśród nich znajduje się „Lista rozstrzelanych AK-owców na Zamku w Lublinie za okres od 13.XII.44 r. do 9.I.45 r.”, podpisana pseudonimem „Sarna”. Wpisano do niej m.in. Aleksandra Kułakowskiego, przy którego personaliach podano jako miejsce jego zamieszkania Koniecpol pow. Radomsko. | Akta o sygn. IPN Lu 06/719, t. 4 (4047/III). | |
| Według szczątkowych zapisów ewidencyjnych, 27.08.1960, pod sygn. 15793/E-2 złożono w archiwum WSW „Teczkę aresztowanego” Aleksandra Kułakowskiego vel Szostakiewicza, prowadzoną przez Oddział Śledczy Głównego Zarządu Informacji WP. W 1986 roku dokumentację tę zakwalifikowano do zniszczenia, którego dokonano w 1987 – „Akt zniszczenia Nr 92” z 15.06.1986, zawierający wykaz materiałów przeznaczonych do wybrakowania, „Protokół zniszczenia makulatury tajnej Szefostwa WSW”, informujący o przeprowadzeniu tych czynności 21.10.1987. | Akta o sygn. 15793/E-2 zniszczono w 1987 roku. Wpis na podstawie zapisów ewidencyjnych. | |
| Akta osobowe więźnia Więzienia na Zamku w Lublinie, dotyczące Aleksandra Kułakowskiego, doprowadzonego tam 12.12.1944 (tak w dok.). Zawierają one jedynie kilka dokumentów, w tym odpis wyroku SWLG z 29.11.1944, z informacją o jego zatwierdzeniu 06.12.1944, niedatowane pismo Prokuratora Wojskowego Garnizonu Lubelskiego z prośbą o osadzenie w Więzieniu na Zamku, do jego dyspozycji, Z. Turowicza i A. Kułakowskiego, skierowanych tam przez Wydział Informacji WP oraz notatkę w jęz. rosyjskim z grudnia 1944 w sprawie umieszczenia ich w tym więzieniu, a także egzemplarz protokołu wykonania wyroku śmierci na Aleksandrze Kułakowskim, według którego został rozstrzelany 13.12.1944 o godz. 14.40. Dnia 28.10.1974 jego akta więzienne złożono w archiwum Wydziału „C” KW MO Lublin pod sygn. 14558/III, natomiast w 1990 roku przekazano je do Okręgowej Komisji Badania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Lublinie. | Akta o sygn. IPN Lu 3/144 (14558/III, XIIa/94), zapisy kartoteczno-ewidencyjne, odpis Wyroku SWLG z 29.11.1944 w aktach o sygn. IPN Lu 3/295 (14558/III, 1/29/44, XIIa/221, akta osobowe więźnia Więzienia na Zamku w Lublinie dot. Zygmunta Turowicza). | |
| Notatki informacyjne z opracowania pod względem ewidencyjno-operacyjnym i archiwalnym akt więziennych, złożonych w Wydziale „C” KW MO/WUSW Lublin (w grupie sygnaturowej III), wyłączone z materiałów archiwalnych w związku z ich przekazaniem w 1990 roku do OKBZpNP w Lublinie. Znajduje się tu niedatowana notatka, odnosząca się do sprawy Aleksandra Kułakowskiego i Zygmunta Turowicza, wyłączona z akt o sygn. 14558/III. Podano w niej, że za dezercję z wojska 22.10.1944 (taka data dzienna w dok.), podczas działań wojennych, zostali skazani na karę śmierci przez Sąd Wojskowy Lubelskiego Garnizonu, wyroki wykonano 13.12.1944. Dołączono również 3 egzemplarze kopii z odpisu Wyroku SWLG, który zapadł w ich sprawie 29.11.1944. | Akta o sygn. IPN Lu 0374/24. | |
| Dokumentacja dotycząca ustalania, przechowywania i przekazywania zachowanych materiałów więzień z lat 1944-1956 oraz akt osób osadzonych tam z przyczyn politycznych – korespondencja, protokoły zdawczo-odbiorcze, wykazy zmarłych i straconych (materiały te w różnych okresach pozostawały w dyspozycji jednostek podległych CZZK, Wydziału „C” KW MO/WUSW Lublin, Archiwum Państwowego w Lublinie, OKBZpNP w Lublinie/ OKŚZpNP IPN w Lublinie). Znajdują się tu m.in. tabelaryczne zestawienia zmarłych i straconych w Więzieniu na Zamku w Lublinie, w których figuruje Aleksander Kułakowski, skazany na karę śmierci, stracony 13.12.1944 – m.in. „Wykaz osób skazanych w 1944 r.” z 13.07.1970, „Lista uzupełniająca osób zmarłych lub straconych za przestępstwa polityczne w Więzieniu na Zamku w Lublinie” z 15.06.1989. | Akta o sygn. IPN Lu 3/16, sygn. IPN Lu 3/17, sygn. IPN Lu 575/3. |