Uwaga bardzo ważne! Dla przejrzystości informacji zamieszczanych w katalogach prezentujemy "Słowniczek niektórych pojęć używanych w resorcie"
Dane osoby z katalogu osób "rozpracowywanych"
Imiona: Dionizy
Nazwisko: Sosnowski
Miejsce urodzenia: Goniądz
Data urodzenia: 15-08-1929
Imię ojca: Józef
Imię matki: Emilia
Nazwisko: Sosnowski
Miejsce urodzenia: Goniądz
Data urodzenia: 15-08-1929
Imię ojca: Józef
Imię matki: Emilia
Treść zapisów ewidencyjnych
| Opis materiałów | Stan zachowania | Uwagi |
|---|---|---|
| Materiały operacyjne wraz ze Sprawą Agenturalnego Rozpracowania krypt. "Cezary" dot. powstania i działalności prowokacyjnej tzw. V Komendy WiN. W ramach operacji "Cezary" funkcjonariusze MBP wraz z agentem ps. "Maciej" stworzyli fikcyjny Zarząd V WiN w celu neutralizacji i likwidacji resztek konspiracji w kraju oraz kompromitacji polskich struktur emigracyjnych. Poprzez agentów MBP nie ujawnieni dotąd członkowie struktur AK i WiN oraz osoby przydatne dla celów prowokacji, a negatywnie ustosunkowane do władz komunistycznych byli wciągani do kolejnej WiN-owskiej konspiracji, będącej w całości kontrolowaną przez MBP. Jednym z prowadzących tą operację przy pomocy wsparcia ze strony służb sowieckich był Leon Andrzejewski (właść. Leon Ajzef vel Lajb Wolf Ajzen ). W czerwcu 1951 z mieszkającym w Warszawie Sosnowskim skontaktował się agent MBP i ukraiński prowokator Jarosław Hamiwka ps. "Kamiński" podając się za działacza WiN. Zaproponował na kolejnych spotkaniach przerzut do Niemiec. Nieświadomy prowokacji MBP Sosnowski podjął współpracę z "Kamińskim", a następnie agentem ps. "Maciej" Stefanem Sieńko. W styczniu 1952 przerzucony do Berlina gdzie został przejęty przez Del. Zagraniczną WiN i wysłany do Monachium. W Niemczech odbył szkolenie z łączności radiowej i dywersji. Przerzucony samolotem do Polski 04.11.1952. Przejęty przez agentów MBP, którzy jednocześnie zdobyli dla MBP cały przerzucany przez Sosnowskiego sprzęt radiowy i pieniądze. Po powrocie prowadzony przez agenta ps. "Maciej" sporządził szczegółowe raporty z pobytu i szkoleń w Niemczech. Andrzejewski obawiając się zorientowania się w sytuacji przez Sosnowskiego i możliwości ucieczki podjął 05.12.1952 decyzję o zakończeniu gry operacyjnej i jego zatrzymaniu. | Akta o sygn. IPN BU 0192/590, t. 105, 191, 192, 198, 201 (22220/II). | |
| Materiały śledztwa MBP w sprawie Dionizego Sosnowskiego ps. "Józef". Na polecenie Dep. III MBP został zatrzymany 06.12.1952. Areszt tymczasowy decyzją NPW od 22.12.1952. Do momentu "ujawnienia" prowokacyjnej V Komendy WiN zatrzymanie Sosnowskiego utrzymywano w tajemnicy. Przeprowadzono rewizję miejscu jego pobytu w poszukiwaniu przedmiotów nie ujawnionych przez niego po zrzucie wobec "opiekujących" się nim agentów MBP, podających się za działaczy WiN. Po zatrzymaniu poddany intensywnemu śledztwu w siedzibie MBP. W szczególnym zainteresowaniu MBP był okres pobytu Sosnowskiego na szkoleniu dywersyjnym i radiotelegrafisty organizowanym przez Delegaturę Zagraniczną WiN krypt. "Dardanele". Śledztwo zakończono 12.02.1953. Akt oskarżenia sporządzono w Dep. Śledczym MBP i przekazano do zatwierdzenia przez NPW. Oskarżony z art. 4,6,10 i 13 dekretu z 13.06.1946 o działalność w WiN, posiadanie broni i nadajnika radiowego oraz udział w szkoleniu dywersyjnym na terenie Niemiec organizowanym przez służby USA i Delegaturę Zagraniczną WiN. Po realizacji procesowej materiały śledztwa złożono w archiwum MBP pod sygn. 4712/III. | Akta o sygn. IPN BU 0330/197 (4712/III), mikrofilm o sygn. IPN BU 01251/42 (2456/3). | |
| Sprawa przed Wojskowym Sądem Rejonowym w Warszawie przeciwko Dionizemu Sosnowskiemu. Sąd obradował w składzie Mieczysław Widaj, Jan Paramonow, Stanisław Kozłowski. Wyrokiem z 18.02.1953 skazany łącznie z art. 4,6,7 i 13 par. 2 dekretu z 13.06.1946 na karę śmierci i przepadek mienia. Skargę rewizyjną obrońcy NSW postanowieniem z 09.03.1953 odrzucił. Stracony na terenie więzienia Mokotów 15.05.1953 przez pluton egzekucyjny pod dowództwem Aleksandra Dreja. Emilia Sosnowska matka Dionizego Sosnowskiego w 1957 roku zwróciła się do NSW o jego rehabilitację. Wniosek został rozpatrzony odmownie. | Akta o sygn. IPN BU 944/306 (Sr 121/53). | |
| Sprawa Obiektowa (SO) krypt. "Wino" prowadzona przez Wydział III WUBP/WUdsBP w Krakowie w latach 1948-1956, wraz z podteczkami sprawy "Wino" z terenu poszczególnych powiatów oraz materiały operacyjne WUBP z lat 1946-1948 dot. rozpracowania organizacji WiN. Kontrola operacyjna i dokumentacja administracyjna UB dot. b. członków Okręgu Krakowskiego Zrzeszenia WiN, rozpracowanie struktur WiN w poszczególnych powiatach województwa. Sprawa zawiera meldunki operacyjne, sprawozdania, wykazy agentury, plany pracy, doniesienia źródeł informacji, protokoły przesłuchań. W tomie 15 sprawy meldunki terenowe UB, doniesienia agentury, komentarze ludności z okresu 1952-1953 dot. zrzutu skoczków w tym Dionizego Sosnowskiego przez delegaturę zagraniczną WiN, a następnie "ujawnienie" V Komendy WiN. | Akta o sygn. IPN Kr 075/27, t. 1-20 (42/OB). | |
| Dokumentacja Centralnego Zarządu Więziennictwa (CZW) z lat 1956-1959 w sprawie osób skazanych na karę śmierci w okresie 1951-1955. Protokoły z konferencji CZW i prokuratur cywilnej i wojskowej z 1956 roku z udziałem m.in Oskara Szyji Karlinera i prok. Alicji Graff, podczas których ustalano taktykę postępowania wobec rodzin żądających wydania zwłok, aktów zgonu i depozytów po osobach straconych w więzieniach. Zarządzono m.in. niewydawanie zwłok, dalszą konspirację miejsc pochówku przed rodzinami oraz kwestie grzebania w zbiorowych mogiłach. W aktach korespondencja rodziny z 1957 do CZW sprawie wskazania miejsca pochówku Dionizego Sosnowskiego i wydania jego depozytu. Sprawę załatwiono odmownie. | Akta o sygn. IPN BU 1284/1. | |
| Akta personalne więźnia Dionizego Sosnowskiego. Areszt tymczasowy decyzją NPW od 22.12.1952. Osadzony w więzieniu Mokotów według akt osobowych od 30.12.1952. W aktach odpis Wyroku WSR z 18.02.1953 oraz postanowienie NSW z 09.03.1953 utrzymujące w mocy wyrok śmierci. Stracony 15.05.1953 na terenie więzienia. Na prośbę rodziny o wydanie zwłok, depozytu i aktu zgonu, w 1957 roku CZW wydał jedynie potwierdzenie zgonu więźnia. | Akta o sygn. IPN GK 919/1699 (648/1/147). |