Biuletyn informacji publicznej Biuletyn Informacji Publicznej IPN

Data ostatniej aktualizacji: 25-11-2025 09:37

Biuletyn Informacji Publicznej

Instytutu Pamięci Narodowej

Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu

Uwaga bardzo ważne! Dla przejrzystości informacji zamieszczanych w katalogach prezentujemy "Słowniczek niektórych pojęć używanych w resorcie"

Dane osoby z katalogu osób "rozpracowywanych"


Imiona: Stanisław
Nazwisko: Adamski
Miejsce urodzenia: Zielonagóra
Data urodzenia: 12-04-1875
Imię ojca: Piotr
Imię matki: Józefa
Dodatkowe informacje:


Treść zapisów ewidencyjnych
Opis materiałów Stan zachowania Uwagi
Z zachowanych zapisów ewidencyjnych wynika, że w dniu 17.10.1963 biskup Stanisław Adamski został zarejestrowany do nr 10504 w Ewidencji Operacyjnej Księży Departamentu IV MSW. Rozpracowanie duchownego prowadził Wydział IV KWMO w Katowicach, w zapisach biskup Adamski jest określany jako "ksiądz wrogo nastawiony do PRL". Sprawę zakończono w listopadzie 1967 z powodu śmierci głównego figuranta. Materiały złożono w archiwum Wydziału "C" WUSW w Katowicach pod sygn. 11340/II. Zapis z dziennika rejestracyjnego EOK do nr 10501, zapis z dziennika archiwalnego do nr 11340/II byłego WUSW w Katowicach.
Teczka zawiera materiały operacyjne dotyczące biskupa S. Adamskiego. Są to zgromadzone przez organy bezpieczeństwa PRL informacje z lat przedwojennych, okupacji oraz działalności duchownego tuż po wojnie. Z danych wynika, że biskup katowicki Stanisław Adamski został objęty inwigilacją UB tuż po powrocie na teren Katowic w lutym 1945 roku. Początkowo uznawany w raportach UB i donosach TW za przychylnego władzy komunistycznej. Z czasem dostrzegano jego "wrogą postawę wobec władzy ludowej" i otoczono go większą ilością tajnych współpracowników. Na skutek protestów władz Polski Ludowej w 1952 roku biskup Adamski został odwołany z diecezji katowickiej i przeniesiony na teren Poznania. Po 1956 roku powrócił do Katowic. Teczka zawiera donosy TW, raporty dotyczące biskupa S. Adamskiego, listy pasterskie, okólniki, zarządzenia, meldunki operacyjne dotyczące sytuacji w diecezji katowickiej. IPN Ka 056/28 t. 1-28 (ADM IV/28).
Teczka zawiera materiały operacyjne dotyczące biskupa Stanisława Adamskiego sporządzone przez Departament IV MSW w latach 1965-1967. Wśród nich znajduje się kwestionariusz personalny biskupa Adamskiego oraz jego charakterystyka, w której napisano: "od 1945 jako ordynariusz diecezji pozostawał w stałym zainteresowaniu operacyjnym w ramach różnej kategorii spraw". W dniu 14.11.1952 odbyto z nim rozmowę ostrzegawczą pozbawiając go na 5 lat prawa pobytu w województwie katowickim "za zorganizowanie bezprawnej akcji petycyjnej o prowokacyjnym charakterze". IPN BU 0639/71 (19/78).
Materiały zawierają teczkę pracy informatora ps."Wilhelm" zwerbowanego przez PUBP w Rybniku w 1952 roku. Agent był księdzem pełniącym posługę duszpasterską na terenie diecezji katowickiej. W jego donosach z lat 1952-1953 wielokrotnie występuje osoba biskupa Stanisława Adamskiego, który w tamtym okresie był biskupem diecezjalnym katowickim. IPN Ka 0024/229 t. 3 (19797/I).
W teczce znajdują się informacje, raporty, oceny na temat działalności kurii katowickiej, opolskiej i częstochowskiej oraz duchowieństwa z terenu województwa katowickiego oraz przebiegu uroczystości religijnych i kościelnych oraz polityki wyznaniowej sporządzane przez funkcjonariuszy Wydziału IV KWMO w Katowicach. Wśród materiałów znajdują się informacje dotyczące działalności biskupa Stanisława Adamskiego, w tym informacje z maja 1965 dotyczące listu biskupa S. Adamskiego do przewodniczącego WRN w Katowicach, w którym znalazło się "wiele sformułowań krytycznych wobec władz w tonie trudnych do przyjęcia postulatów". IPN Ka 085/1 t. 3/1 (W-IV-136).
Teczka zawiera materiały rozpracowania krypt. "Zakon" dotyczącego Jerzego Lewandowicza, adwokata który w okresie międzywojennym był przez pewien czas sekretarzem biskupa Stanisława Adamskiego. W teczce znajduje się szereg informacji na temat bpa S. Adamskiego, jego życiorys oraz krótka charakterystyka jego posługi duszpasterskiej oraz działalności w okresie międzywojennym jak i w czasie wojny. Scharakteryzowano również krytyczny stosunek ww. do władz Polski Ludowej. IPN Ka 02/455 (4221/II).
Teczka zawiera materiały operacyjne wytworzone w latach 1946-1955 przez UB w Katowicach dotyczące między innymi biskupa S. Adamskiego. W tym informacje dotyczące jego kontaktów zagranicznych, szczegółowe dane na temat najbliższej rodziny biskupa, doniesienia TW UB na temat działalności S. Adamskiego oraz wspieraniu przez niego "nielegalnych organizacji" działających na terenie Katowic. W teczce znajduje się również korespondencja biskupa Adamskiego do innych duchownych w Polsce, a także protokoły przesłuchań zatrzymanych żołnierzy podziemia niepodległościowego oraz duchownych (w tym biskupa Czesława Kaczmarka oraz księdza Rudolfa Adamczyka). IPN Ka 056/111 t. 1 (ADM IV/111).
.