Biuletyn informacji publicznej Biuletyn Informacji Publicznej IPN

Data ostatniej aktualizacji: 25-11-2025 09:37

Biuletyn Informacji Publicznej

Instytutu Pamięci Narodowej

Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu

Uwaga bardzo ważne! Dla przejrzystości informacji zamieszczanych w katalogach prezentujemy "Słowniczek niektórych pojęć używanych w resorcie"

Dane osoby z katalogu osób "rozpracowywanych"


Imiona: Ella Alicja
Nazwisko: Iwaszkiewicz
Miejsce urodzenia: Opoczno
Data urodzenia: 29-12-1896
Imię ojca: Franciszek
Imię matki: Bronisława
Dodatkowe informacje:


Treść zapisów ewidencyjnych
Opis materiałów Stan zachowania Uwagi
Sprawa ewidencyjno-obserwacyjna kryptonim "Służebnice" (w aktach występuje także kryptonim „Służebne”) dotyczące sióstr zakonnych: Elli Alicji Iwaszkiewicz (imię zakonne s. Wacława) oraz Jadwigi Szachno (imię zakonne s. Vianeya). Ella Alicja Iwaszkiewicz wraz z Jadwigą Szachno, była początkowo rozpracowywana przez Wydział III KMO m.st. Warszawy w ramach sprawy agenturalnego sprawdzenia założonej 19.02.1960. Powodem wszczęcia sprawy był fakt, że ww. jako zakonnice Zgromadzenia Franciszkanek Służebnic Krzyża z ulicy Piwnej utrzymywały kontakt z „kadrowym agentem wywiadu angielskiego, który jest jednocześnie przedstawicielem organizacji charytatywnej >The Ryder Chesshire Foundation<”. „Zgr. ss. Franciszkanek Służebnic Krzyża zajmuje się opieką nad niewidomymi. Z tego tytułu kontaktują się z różnymi instytucjami państwowymi oraz osobami z różnych środowisk społecznych. Przy ewentualnej więc współpracy z obcym wywiadem, mają duże możliwości przekazywania szerokiego wachlarza informacji z dziedzin gospodarczych czy innych z terenu nie tylko Warszawy ale i całego kraju. Jak wynika z naszego rozeznania, zakonnice wykorzystują kalectwo swych podopiecznych do załatwiania spraw w Radach Narodowych, spraw, które im są potrzebne (...). Dla wyjaśnienia charakteru kontaktów z przedstawicielką ww. firmy angielskiej, zachodzi konieczność założenia sprawy agenturalnego sprawdzenia w ramach której należy ustalić tryb życia oraz zainteresowania zakonnic, aby zorientować się o możliwości z ich strony przekazywania materiałów natury szpiegowskiej; kontakty ww. ze swojego otoczenia i na zewnątrz, charakter wzajemnych porozumień i cel”. Według streszczenia sprawy w rozpracowaniu wykorzystywano materiały Biura „W” z 1959 roku. „Zakład dla niewidomych prowadzony przez zakonnice jest dla nich doskonałą osłoną dla prowadzenia wszelkiej działalności fanatyczno-religijnej, a nawet wrogiej”. „Zakon ten załatwia szereg spraw wyłącznie dla prymasa, który darzy go szczególną sympatią. (…) W bibliotece zbiera się wiele aktywistek, pod pozorem >wspólnego< czytania książek. W tych warunkach kontakty Szachno Jadwigi i Iwaszkiewicz Elli Alicji z osobą rozszyfrowaną jako kadrowy agent wywiadu angielskiego, są zupełnie zrozumiałe i możliwe. (…) Współpraca ta jest o tyle możliwa, że zgromadzenie to, jest wybitnie wrogo nastawione względem obecnej rzeczywistości”. W listopadzie 1960 sprawa została przekształcona na sprawę obserwacji operacyjnej. Dnia 18.01.1963 przekazano sprawę do Wydziału I Departamentu IV MSW do dalszego prowadzenia i pozostawała w gestii tego wydziału do 18.04.1968. Według notatki nie prowadzono tam kontynuacji rozpracowania. Dnia 22.04.1968 sprawa została zaniechana i przekazana do archiwum KMO m.st. Warszawy. Elli Alicji Iwaszkiewicz, według opisu fotografii, nadano pseudonim „Ponura”. Została ona wyrejestrowana z ewidencji w 1968 ze względu na wiek. IPN BU 0208/259 t. 1-2 (269/III).
.