Uwaga bardzo ważne! Dla przejrzystości informacji zamieszczanych w katalogach prezentujemy "Słowniczek niektórych pojęć używanych w resorcie"
Dane osoby z katalogu osób "rozpracowywanych"
Imiona: Roman Zygfryd
Nazwisko: Bugielski
Miejsce urodzenia: Kopisk pow. Białystok
Data urodzenia: 01-09-1931
Imię ojca: Wincenty
Imię matki: Weronika
Nazwisko: Bugielski
Miejsce urodzenia: Kopisk pow. Białystok
Data urodzenia: 01-09-1931
Imię ojca: Wincenty
Imię matki: Weronika
Znany/a też jako:
Romuald Zygfryd Bugielski
urodzony/a 01- 09-1931 Kopisk
Imiona rodziców: Wincenty Weronika
urodzony/a 01- 09-1931 Kopisk
Imiona rodziców: Wincenty Weronika
Uzupełnienia/sprostowania:
Treść zapisów ewidencyjnych
| Opis materiałów | Stan zachowania | Uwagi |
|---|---|---|
| Sprawa Operacyjnego Rozpracowania krypt. "Zabójca" (nr 3020/64) dotycząca Romana Zygfryda Bugielskiego, podejrzanego o udzielenie pomocy oddziałowi ps. "Toporek" oraz zabicie w dn. 15.09.1951 pracownika PUBP Białystok i ukrywanie się w oddziale ps. "Toporek". Sprawa prowadzona w celu ustalenia losów Romana Zygfryda Bugielskiego po dn. 15.09.1951. Według analizy sprawy z 28.12.1965 sporządzonej przez Wydział Śledczy KWMO w Białymstoku operacyjne rozpracowanie w przedmiotowej sprawie wszczęte zostało 02.01.1964 przez SB KPMO w Białymstoku, celem ustalenia miejsca pobytu, ukrywającego się od 1951, członka „bandy Toporka”, Romana Zygfryda Bugielskiego. Został on zatrzymany 15.09.1951 przez funkcjonariuszy PUBP w Białymstoku, jako podejrzany o udzielenie pomocy bandzie „Toporka”. W trakcie konwojowania przez funkcjonariusza BP, zabrał mu automat PPSza oraz zastrzelił. Następnie zbiegł i wstąpił do „bandy Toporka”, do której należał do czasu jej likwidacji. Okoliczności zabójstwa funkcjonariusza wyjaśniane były w ramach postępowania wszczętego przez Wydział ds. Funkcjonariuszy. „Mimo czynionych wysiłków, nie zdołano ustalić aby organa powołane do ścigania wszczęły wówczas postępowanie karne. Brak jest również danych, aby zaistniały fakt przestępstwa był przedmiotem aktywnego rozpracowania operacyjnego. Z tych powodów (…) nie zdołano zabezpieczyć dowodów w sprawie, co w wypadku ustalenia miejsca pobytu poszukiwanego, może w znacznym stopniu utrudnić pociągnięcie go do odpowiedzialności karnej”. Podczas rozpracowania prowadzonego od 1964 zdołano wysnuć dwie wersje wydarzeń. Pierwsza zakładała śmierć Roman Bugielskiego. Miał zginąć podczas manipulowania bronią, zostać „zlikwidowanym” przez „Toporka” jako podejrzany o współpracę z UB lub też zostać zabity przez gospodarza, u którego się ukrywał. „W toku prowadzonej sprawy nie zdołano jednak zgromadzić wiarygodnych informacji, świadczących o tym, że Bugielski nie żyje. Informacje są fragmentaryczne, często ze sobą sprzeczne i nie pogłębione żadnymi faktami (…). Rodzina rozpowszechnia wersję o jego śmierci, jednakże czyni to bez przekonania i nie podaje żadnych faktów, które okoliczność tę by potwierdzały”. Druga wersja dotyczyła ukrywania się Bugielskiego pod fałszywym nazwiskiem na terenach Ziem Odzyskanych lub w woj. olsztyńskim. Po likwidacji „bandy Toporka” w 1952 znaleziono zwłoki NN, które zostały rozpoznane jako zwłoki Romana Bugielskiego ale także innej poszukiwanej osoby. Według wniosku na przerejestrowanie sprawy z 29.05.1970, KPMO w Białymstoku posiadało informacje, że Roman Bugielski żyje, ukrywając się pod zmienionym nazwiskiem. W streszczeniu sprawy z 1974 podano, że do 1964 nie interesowano się sprawą, uznając Romana Bugielskiego za zaginionego. Dopiero 02.01.1964 wznowiono działania operacyjne, „gdyż z niepotwierdzonych informacji wynikało, że Bugielski żyje i ukrywa się”. W ramach sprawy „Zabójca” wykonano szereg czynności operacyjnych w celu ustalenia stanu faktycznego. Od 1964 do 1974 przy wykorzystaniu sieci osobowych źródeł informacji, techniki operacyjnej i „W” nie uzyskano potwierdzenia, że poszukiwany żyje. Według niektórych OZI Roman Bugielski „zginął z rąk bandy do której należał (…) w wyniku nieporozumień między członkami”. W związku z tym sprawa operacyjnego rozpracowania krypt. „Zabójca” została 12.11.1974 zakończona i zdjęta z ewidencji. | IPN Bi 012/39 (1264/II), IPN Bi 015/764 (1264/II, KSL-14750, 772). | |
| Sprawa poszukiwawcza dotycząca Romana Bugielskiego, członka oddziału WiN pod dowództwem ps. "Toporek", podejrzanego o zabicie funkcjonariusza PUBP w Białymstoku. W 1955 PUds.BP w Białymstoku założył sprawę poszukiwawczą, do której włączył materiały wytworzone od 1951. Następnie dokumentację włączono od rozpracowania operacyjnego podjętego w 1964. W 1972 dokumentację poddano analizie jako akta operacyjne DO-46691. Według raportu o realizacji sprawy przeciwko Romanowi Bugielskiemu (w dokumencie Romualdowi Zygfrydowi) oraz charakterystyki sprawy z września 1951, wynika, że był on podejrzany o pomoc członkom bandy pod dowództwem Edwarda Topczewskiego ps. „Toprek” („meliniarz bandy”). Plan realizacji sprawy zakładał kombinację operacyjną w celu zatrzymania Romana Bugielskiego oraz doprowadzenie go do PUBP w Białymstoku. Według planu operacyjnego z 1955 zmierzającego do ustalenia miejsca pobytu poszukiwanego, Roman Bugielski, podczas zatrzymania przez UB, zabrał broń funkcjonariuszowi UB, zastrzelił go i zbiegł. Ogłoszenie w PPI jako poszukiwanie aktywne nie dało żadnych rezultatów. Początkowo, wg doniesień agenturalnych, ukrywał się na terenie powiatu Białystok i Sokółka. Od 1952 „ludność dość szeroko komentować zaczęła, że Bugielski został zabity przez >Toporka<, rzekomo za to, że ten odgrażał się wystrzelaniem połowy ludności wsi Kopisk. Pogłoska ta spowodowała, że organa BP zaprzestały aktywnego interesowania się Bugielskim, uważając go za nieżyjącego”. Jednakże fakt śmierci Romana Bugielskiego nie został potwierdzony. Według informacji z 1954 (doniesienia informatorów, wypowiedzi mieszkańców) Roman Bugielski miał przebywać na Ziemiach Odzyskanych. W skierowaniu go tam i wyrobieniu fałszywych dokumentów miał dopomóc „Toporek” przed likwidacją bandy. „Z analizy materiałów wynika, że Bugielski żyje pod fałszywym nazwiskiem (…). Przypuszczać należy, że z tych terenów w ogóle wybył”. | IPN Bi 012/1447 (DO-46691, 1264/II). | |
| Teczka zagadnieniowa dotycząca ukrywających się przestępców politycznych z czasów okupacji i po wyzwoleniu. Według raportu z 1965 „z kontroli sprawy operacyjnego rozpracowania krypt. >Zabójca< przeprowadzonej przez oficera Departamentu III MSW” (Zygfryd) Roman Bugielski, 15.09.1951, dokonał zabójstwa funkcjonariusza PUBP w Białymstoku. Według rozpracowania, w latach 1950-1951, Zygfryd Roman Bugielski był „meliniarzem bandy >Toporka<. 14.09.1951 grupa operacyjna PUBP w Białymstoku planowała zatrzymać Bugielskiego oraz doprowadzić go do PUBP, gdzie miał być przeprowadzony werbunek. Podczas zatrzymania Roman Bugielski zdołał się uwolnić z więzów, odebrać funkcjonariuszowi automat i zastrzelić go, po czym zbiegł. „Zaczął się ukrywać, wstępując oficjalnie do bandy >Toporka<”. Od tego czasu Roman Bugielski był poszukiwany. Według raportu, sprawą początkowo zainteresowany był Wydział ds. Funkcjonariuszy WUBP, śledztwo najprawdopodobniej prowadzone było przez PUBP w Białymstoku. Dnia 02.01.1964 wszczęto sprawę krypt. „Zabójca” na wniosek Referatu SB KPMO w Białymstoku, po zatwierdzeniu przez KPMO ds. BP. Faktyczną podstawą do założenia sprawy były informacje wskazujące, że Roman Bugielski żyje i ukrywa się na terenie powiatu białostockiego oraz że udzielana jest mu pomoc przez „księdza z Dąbrowy”, a także informacja, że poszukiwany był widziany przez kontakt obywatelski „JD” w lesie koło Kopiska. Kontrola sprawy nie wykazała jasnej odpowiedzi na temat losów oraz miejsca przebywania Romana Bugielskiego (wg „puszczonych plotek miał być zabity”). Stwierdzono natomiast, że pół roku po likwidacji bandy „Toporka” znaleziono NN zwłoki, które przez wiele osób zostały zidentyfikowane zarówno jako zwłoki poszukiwanego jak i innej osoby. Według informacji z 1964 pozyskanych w ramach prowadzenia sprawy, Roman Bugielski został zabity przez „Toporka” „gdyż podejrzewał go on o współpracę z UB” lub zastrzelił się sam „przez nieuwagę w czasie manipulowania karabinem”. Raport wskazuje także na „inne materiały” które świadczą o tym że „Bugielski żyje i przebywa obecnie na terenie Ziem Zachodnich”, że zamieszkuje on w miejscowości, w której przebywa jego krewny ksiądz oraz o miejscu jego przebywania wiedzą inne znane mu osoby. W celu wyjaśnienia sprawy zamierzano podjąć czynności operacyjne takie jak: rozpracowanie kontaktów osób, które rzekomo widziały Bugielskiego (Referat SB KPMO w Złotowie), instalacji „PP” u matki poszukiwanego oraz wykorzystanie TW. Według pism o realizacji wniosków pokontrolnych z 26.02.1966 nie udało się jednoznacznie ustalić czy poszukiwany żyje. Jednak „zachowanie rodziny i kontakty przemawiają za tym, iż Roman Bugielski żyje pod fałszywym nazwiskiem na terenie Ziem Odzyskanych”. Wobec tego, 21.01.1966, Wydział Śledczy wszczął śledztwo „celem udokumentowania w formie procesowej dokonanego przez Bugielskiego przestępstwa”. | IPN BU 003172/3 t. 1-2 (1927/IV/2). | |
| Akta kontrolno-śledcze dotyczące zabicia funkcjonariusza PUBP w Białymstoku Kazimierza Świątka przez Bugielskiego Romana Zygfryda, 15.09.1951 w Kopisku. Dochodzenie z art. 1 § 2 i 3 mkk. Śledztwo w 14.02.1966 wszczęła Prokuratura Wojewódzka w Białymstoku i powierzyła je Wydziałowi Śledczemu SB KWMO w Białymstoku. Nawiązuje ono do sprawy operacyjnego rozpracowania założonej w styczniu 1964 przez SB KPMO w Białymstoku. Śledztwo założono w celu udokumentowania dokonanego zabójstwa i ustalenia miejsca przebywania podejrzanego Romana Bugielskiego. Według sprzecznych informacji Roman Bugielski ukrywał się pod zmienionym nazwiskiem lub nie żył. Materiały zawierają protokoły przesłuchań świadków, informacje z obserwacji rodziny lub domniemanych kontaktów Romana Bugielskiego oraz korespondencja między Wydziałami SB i MO. W mieszkaniu Weroniki Bugielskiej, matki poszukiwanego, zainstalowano „PP” (podsłuch) oraz przeprowadzono rewizję. Dnia 27.06.1966 Prokuratura zawiesiła postępowanie do czasu ujęcia podejrzanego i zarządziła wszczęcie poszukiwań. | IPN Bi 030/370 t. 1-2 (II Ds. 10/66, S. 222/66, KSL-14750; Rep. nr 3/66 ew, KSL-14750). | |
| Akta główne oraz akta podręczne podjętego zawieszonego śledztwa o sygn. II Ds 10/66 dotyczące podejrzanego Zygfryda Romana Bugielskiego. Dnia 14.02.1966 Prokuratura Wojewódzka w Białymstoku wszczęła śledztwo w sprawie zabójstwa funkcjonariusza PUBP w Białymstoku w dniu 15.09.1951 w Kopisku. Zostało ono powierzone Wydziałowi Śledczemu Służby Bezpieczeństwa Publicznego Komendy Wojewódzkiej Milicji Obywatelskiej w Białymstoku. Dnia 24.06.1966 wystawiono postanowienie o tymczasowym aresztowaniu Romana Bugielskiego, natomiast 27.06.1966 zawieszono postępowanie „z uwagi na to, że podejrzany ukrywa się i nie został odszukany”. Dnia 04.08.1966 wystawiono list gończy za poszukiwanym Romanem Bugielskim. Prokuratura Wojewódzka Białymstoku, 28.09.1976, w związku z przedawnieniem się śledztwa, odwołała list gończy i poszukiwania Romana Bugielskigo. Dnia 02.10.2001 Prokuratura Okręgowa w Białymstoku podjęła śledztwo przeciwko Romanowi Bugielskimu celem merytorycznego jego zakończenia. W uzasadnieniu podano, że „stosownie do obowiązujących przepisów karalność przestępstwa zarzucanego podejrzanemu ustała”. Śledztwo zostało umorzone 02.10.2001. Według materiałów Roman Bugielski nie został odnaleziony. | IPN Bi 258/118-119 (V Ds 61/01/S , 192/03 p. 1). | |
| Charakterystyka nr 43, opracowana przez Wydział "C" Komendy Wojewódzkiej Milicji Obywatelskiej w Białymstoku na potrzeby Wydziału II Biura "C" MSW 16.09.1975. Charakterystyka dotyczy organizacji Wolność i Niezawisłość (dowódca: Topczewski, inne nazwisko: Wierzbicki Edward ps. "Toporek"/ "Jaguar", okres działalności: kwiecień 1950 - sierpień 1952, obszar działalności: powiat Białystok, Sokółka woj. Białostockie). Roman Bugielski występuje w aktach jako członek „bandy terrorystyczno-rabunkowej”. Początkowo był jej pomocnikiem lecz po zabójstwie oficera PUBP wstąpił do „bandy Toporka”. W „bandzie” przebywał do grudnia 1951 „tj. do czasu popełnienia samobójstwa z posiadanej broni na jednej z melin”. W aktach występuje też jako Romuald Zygfryd Bugielski. | IPN Bi 019/13 t. 1-3 (1/13). | |
| Sprawa obiektowa krypt. „Komety" prowadzona przez Wydz. III WUBP w Białymstoku dot. rozpracowania oddziału WiN pod dowództwem Topczewski Edward ps. „Toporek". Roman Bugielski występuje w aktach jako członek „bandy Toporka”. | IPN Bi 011/49 (186/IV). | |
| Akta rozpracowania agenturalnego kryptonim "Wisła", prowadzonego przez Wydział III WUBP w Białystoku. Materiały dotyczące rozpracowania i likwidacji oddziału Topczewski Edward pseudonim "Toporek". Roman Bugielski występuje w aktach jako członek „bandy Toporka”. | IPN Bi 012/1207 t. 3 (4046/II). | |
| Akta sprawy ewidencyjno-agenturalnej kryptonim „Wisła”. Materiały dotyczące rozpracowania i likwidacji oddziału Topczewski Edward pseudonim „Toporek”. Roman Bugielski przechodzi w aktach. Widnieje na wykazie poszukiwanych z powiatu białostockiego i powiatu sokólskiego. | IPN Bi 030/102 (3335/I). | |
| Według karty ewidencyjnej żołnierza WP Zygfryd Roman Bugielski był zarejestrowany w RKU w Białymstoku. Dnia 05.06.1951 został skierowany na leczenie do Państwowego Szpitala Chirurgicznego. Dnia 10.10.1955 został skreślony z ewidencji jako nie odszukany. W adnotacjach widnieją informacje, że „w czasie aresztowania i konwojowania do więzienia zabił funkcjonariusza MO i zbiegł w nieznanym kierunku – prawdopodobnie nie żyje”, „ukrywa się za zabójstwo” oraz „poszukać i zatrzymać do dyspozycji WUBP”. Według zapisu w kartotece ogólnoinformacyjnej Roman Bugielski został zarejestrowany przez SB Białystok do nr 3020 jako członek bandy, poszukiwany za dokonanie zabójstwa. Rozpracowanie zakończono 12.11.1974 „ponieważ ustalono, ze figurant nie żyje, gdyż został zabity przez członków bandy”. Nie figurował w Centralnej Bazie Adresowej. Materiały sprawy złożono w archiwum Wydziału „C” KWMO w Białymstoku pod sygn. 1264/II. | IPN Bi 684/135. |