Uwaga bardzo ważne! Dla przejrzystości informacji zamieszczanych w katalogach prezentujemy "Słowniczek niektórych pojęć używanych w resorcie"
Dane osoby z katalogu osób "rozpracowywanych"
Imiona: Jan Franciszek
Nazwisko: Żabiński
Miejsce urodzenia: Warszawa
Data urodzenia: 08-04-1897
Imię ojca: Józef
Imię matki: Helena
Nazwisko: Żabiński
Miejsce urodzenia: Warszawa
Data urodzenia: 08-04-1897
Imię ojca: Józef
Imię matki: Helena
Treść zapisów ewidencyjnych
| Opis materiałów | Stan zachowania | Uwagi |
|---|---|---|
| Jan Żabiński figuruje w aktach sprawy karnej Sądu Powiatowego dla Dzielnicy Łódź-Śródmieście w związku z fałszywym jego oskarżeniem o współpracę z okupantem niem. podczas II wojny światowej. Zarzuty okazały się bezpodstawne. Akta zawierają materiały postępowania wyjaśniającego oraz postępowania karnego wobec osób świadomie zeznających nieprawdę i oskarżając J. Żabińskiego pod przysięgą, w okresie listopad 1945 - kwiecień 1946 w Łodzi, tj. o czyny z art.: 26, 27, 143 i art. 140. Materiały pochodzą z lat 1945-1952. | Akta o sygn. IPN Ld 99/96 (V Kp 1078/52, KA 290/47, IV K 680/46, I Ds, 832/46, V Kp 1078/52, I Ds. spec. 141/46), t. 1-2. | Przed wyjaśnieniem sprawy na korzyść J. Żabińskiego pierwsze oskarżenia kierowane pod jego adresem i materiały były traktowane przez komunistyczne organa bezpieczeństwa państwa jako materiały kompromitujące jego osobę i mające być środkiem nacisku w pozyskaniu go do współpracy - patrz akta o sygn. IPN BU 0423/3978 oraz IPN BU 01178/703/J. |
| Jan Żabiński został zarejestrowany 24.06.1954 przez Sekcję II Wydz. V Depart. VII MBP w Ewidencji Operacyjnej (Depart. VII) MBP pod nr 779/54 i objęty sprawą agenturalnego rozpracowania na osobę o krypt. „Przyrodnik”. Stwierdzono, że przedwojenny dyrektor warszawskiego ogrodu ZOO jest wrogo ustosunkowany do Związku Radzieckiego, w czasie okupacji był oficerem „Kedywu” A.K., po upadku powstania warszawskiego został wywieziony jako jeniec do Niemiec, skąd powrócił do Polski w 1945. Podejrzany o współpracę z obcym wywiadem. J. Żabiński wg zgromadzonych materiałów sprzed rozpoczęcia sprawy z 23.02.1954, brany był pod uwagę przez MBP jako osoba mająca dotarcie do innej osoby - kandydata do werbunku pozostającego na emigracji. W tym celu planowo dokonać werbunku pomocniczego J. Żabińskiego. W trakcie wszechstronnego opracowywania i sprawdzeń uzyskano negatywne informacje na jego temat: dot. działalności w A.K. w podokręgu śródmieście „Kedyw” (miał prowadzić również w org. Sekcję Bakteriologiczną), w powstaniu warszawskim był d-cą plut. Bat. „Kiliński" Zgrup. „Sosna”, późniejszych kontaktów z okresu pobytu w obozie jenieckim z członkami Stronnictwa Narodowego, po wyzwoleniu z Oflagu z wywiadem amerykańskim i utrzymywania późniejszych kontaktów zagranicznych (część o nieustalonym charakterze). Odnotowano e Ewidencji Operacyjnej szereg następujących materiałów jego dot.: Wydz. III Sekcja II MUBP w Warszawie do nr FB 119/48, materiały nr WR 2669/S I/49 z 01.10.1949, sprawa Wydz. II Biura Paszportów Zagranicznych MBP nr PZ/III/3763/49 z 15.07.1949 i nr 17390 lub 7340 z 28.05.1951, sprawa UBP Warszawa nr Ea 54/49 z 05.07.1949, sprawa UBP Warszawa nr 51/mob/49, sprawa MO Warszawa nr 34324-3/49 z 28.11.1949, sprawa Wydz. IV UBP Warszawa do nr JS 416/49 z 08.09.1950, sprawa Depart. V Wydz. IV MBP nr FDA 146/51 z 08.07.1951. W 1951 Wydz. III MUBP w Warszawie nie wyraził zgody na wyjazd J. Żabińskiego do Holandii uzasadniając sankcję utrzymywania przez J. Żabińskiego kontaktów z agentami amerykańskiego wywiadu. Akta zawierają także wyciągi protokołów przesłuchań osób zatrzymanych dot. znajomości z J. Żabińskim i osobowych źródeł informacji użytych w sprawie. Od 02.12.1952 funkcjonariusze organów bezpieczeństwa przeprowadzili kilka rozmów zmierzających do wysondowania możliwości pozyskania J. Żabińskiego w charakterze źródła informacji. Zamierzano to przeprowadzić na podstawie materiałów kompromitujących wynikających w okupacyjnej działalności figuranta (domniemana kolaboracja) i jego kontaktów przed powrotem do Polski w 1945. Akta nie zawierają materiałów z rezultatów ewentualnej rozmowy werbunkowej – ostatnia została odnotowana rozmowa ze spotkania z 27.08.1955, która formalnie nie zawierała wysuniętej propozycji współpracy. Ostatecznie sprawę zakończono 07.09.1957 wobec braku podstaw do dalszego prowadzenia sprawy i stwierdzenia w Wydz. V Depart. I MSW „mizernych” perspektyw do wykorzystania figuranta – J. Żabińskiego do prowadzonych spraw. Z akt wyłączono materiały dot. innych osób włączając je do odrębnych spraw lub do Sprawy Obiektowej o krypt. „Woźnice II”. Materiały zarchiwizowano 23.07.1962 przez Wydz. IV Depart. III MSW pod sygn. 1608/b/1 (późniejsza sygn. 1608/2-2). Akta sprawy przekazano 25.03.1963 do Archiwum Biura „C” MSW i 22.11.1979 sfilmowano (mkf. 1481/2). Materiały przesłano do nr 1608/b do nr 1091/III do Wydz. „C” KWMO m. st. Warszawy. Zniszczono za protokołem brakowania nr 69 z 1983 w styczniu 1984. Pozostał mikrofilm. | Mikrofilm o sygn. IPN BU 01178/703/J (1481/2-2), zapisy ewidencyjno-kartoteczne. | |
| Jan Żabiński figuruje w Sprawie Obiektowej dot. działalności Klubu „Krzywego Koła” prowadzonej przez Wydz. IV Depart. III MSW od 1956 roku. Figuruje w niedatowanym spisie osób i instytucji na które założono kartotekę w Klubie „Krzywego Koła”. Akta sprawy zarchiwizowano 13.05.1976 pod sygn. 2147/IV w Biurze „C” MSW. Materiały sfilmowano (mkf. 2147/4). Jan Żabiński został także odnotowany w ewidencji operacyjnej MSW jako sympatyk Klubu „Krzywe Koło”. Miały figurować w wykazie 2 - Klub „Krzywe Koło” poz. 1103 Teczka 2a co ma odzwierciedlenie w aktach ww. sprawy. | Akta o sygn. IPN BU 0236/175 (2147/IV/2) t. 2, k. 374, poz. 1104, mkf. IPN BU 01419/198/J (2147/4), zapisy ewidencyjno-kartoteczne. | |
| Jan Żabiński został odnotowany 09.07.1951 jako figurant rozpracowania MBP nr FDA-R-12/50. Brak dalszych informacji. | Zapisy ewidencyjno-kartoteczne. | |
| Jan Żabiński został wym. w zapisie kartotecznym z 09.07.1951 jako figurant agenturalnego rozpracowania nr FDA-R-12/50 Wydz. V Depart. V MBP. | Zapisy ewidencyjno-kartoteczne. | |
| Jan Żabiński, przed wojną i ponownie w latach 1948-50 dyrektor Ogrodu Zoologicznego w Warszawie, uczestnik konspiracji, kombatant A.K., uczestnik powstania warszawskiego (2 krotnie ranny), został objęty sprawą operacyjną (dossier nr 0461) prowadzoną przez Wydz. V Sekcję VI UBP m.st. Warszawy dot. w głównym nurcie jego działalności pod pseud. „Jan” w A.K. batalionie „Kiliński" w ramach „Kedywu” Okręgu Warszawskiego A.K. Brak daty wszczęcia rozpracowania, materiały sięgają od 19.06.1950. Figuruje w doniesieniach OZI dot. wojennej przeszłości, spraw bieżących związanych z pracą zawodową, życiem prywatnym i kontaktami utrzymywanymi z cudzoziemcami i instytucjami („British Council" w Warszawie) z krajów kapitalistycznych. W aktach zachowały się korespondencja wewnętrzna organów bezpieczeństwa i sprawdzenia figuranta w ewidencji operacyjnej przynoszące informacje o wcześniej zgromadzonych materiałach na jego temat tematycznie dot.: dawnej przynależności do A.K., jako pracownika rozpracowywanego obiektu (w ramach rozpracowania agenturalnego o krypt. „Burza” UBP m.st. Warszawa), rozpracowania agenturalnego jako członka A.K. w sprawie o krypt. „Centrum” i zawodowych wyjazdów za granicę oraz posiadanych przeciwko niemu kompr-materiałów (rejestracja Sekcji I Wydz. I WUBP w Łodzi Z 1477/47) przekazanych z innych jednostek operacyjnych MBP dot. kontaktów figuranta z okupantem niem. Na przełomie 1956/57 w Sekcji I Wydz. III UBP m.st. Warszawa zawnioskowano o archiwizację sprawy w miejscowym Wydz. X (Archiwum) z powodu niekwalifikowania się jej do dalszego prowadzenia. Odnotowano wówczas, że mieszkanie figuranta było wykorzystywane jako punkt kontaktowy przez członka wywiadu angielskiego, z czego J. Żabiński miał nie zdawać sobie sprawy oraz fakt wcześniejszej rej. figuranta przez b. Wydz. III UBP m.st. Warszawa do nr FB-119/48. Akta sprawy Wydz. III KMO m.st. Warszawa zarchiwizował 27.02.1957 pod sygn. 9060/IV. Materiały przerejestrowano 14.10.1971 w SUSW pod sygn. 3209/IV. Materiały z lat 1950-1971. | Akta o sygn. IPN BU 0423/3978 (3209/IV, 9060/IV), akta Wykaz osób rejestrowanych w Kartotece Centralnej Biura „C” MSW jako kierowniczy aktyw reakcyjnych organizacji w okresie okupacji - obecnie zamieszkałych na terenie m. st. Warszawy o sygn. IPN BU 0397/8, t. 8, poz. 2508, zapisy ewidencyjno-kartoteczne. | W zapisach ewidencyjnych dot. akt znajduje się adnotacja o zniszczeniu materiałów 3209/IV za protokołem brakowania nr EO-072/88 z 18.04.1989. |
| Jan Żabiński został dwukrotnie odnotowany w ewidencji operacyjnej Biura „B" MSW: 1) 02.09.1965 figurant „Koń” (krypt. operacyjny nadany J. Żabińskiemu przez pion obserwacji zewnętrznej SB podczas czynności operacyjnych) kontakt z obserwowanym obiektem „Delta”. 2) 24.02.1967 figurant „Igor” (krypt. J. Żabińskiego) kontakt z objektem „Iluzjon”. Ponadto wg informacji Wydz. VII Depart. II MSW w 24.02.1967 od godz. 10:40 do 11:30 przebywał w ambasadzie Izraela. | Zapisy ewidencyjno-kartoteczne. | |
| W zbiorze mikrofilmowych kopii powojennych relacji dot. okupacji i zagłady narodu żydowskiego na terenach okupowanej Polski w czasie II wojny światowej, pozyskanych z Instytutu Pamięci Męczenników i Bohaterów Holocaustu Yad Vashem w Jerozolimie znajduje się relacja Jana Żabińskiego sprzed 08.09.1965. | Mikrofilm o sygn. IPN BU 2323/897 (O.3/2889), szpula 7. |